Jak zamrozić pędzący samochód i co do tego ma długość obiektywu?
Czas naświetlania to po prostu czas otwarcia migawki w aparacie.
Im dłużej jest ona otwarta, tym więcej światła trafia na matrycę lub film.
Czas w aparatach jest zwykle
podawany w sekundach(2s, 8s, itp.) lub w ułamkach sekund (1/8, 1/60, 1/125,
1/800 1/2000) gdzie 1/8 oznacza jedną ósmą sekundy a 1/2000 oznacza jedną
dwutysięczną sekundy. Im liczba w mianowniku większa np. 1/2000 tym czas
otwarcia migawki jest krótszy a sama migawka porusza się bardzo szybko
wpuszczając na matryce tylko minimalną ilość światła, natomiast jeśli otworzymy
migawkę na np. 4 sekundy lub dłużej to matryca prze ten czas będzie odsłonięta
rejestrując padające na nią światło. W
tradycyjnych aparatach skala wyboru czasu była tak dobrana, aby podobnie, jak
to jest z przysłoną, każda kolejna wartość dostarczała do wnętrza aparatu
połowę ilości światła wartości poprzedniej. Tradycyjnie stosowanymi czasami
naświetlania są:
30, 15, 7,5, 3, 1,5, 1, 1/2, 1/4, 1/15, 1/30,
1/60, 1/125, 1/250, 1/500 i 1/1000, choć współczesne aparaty wysokiej
klasy mają zwykle możliwość wyboru także czasów pośrednich.
Czas naświetlania
to bardzo potężne narzędzie w tworzeniu pięknych zdjęć. Od tego parametru
zależy też czy zdjęcia będą ostre czy rozmazane (poruszone). Jaki więc czas
wybrać? Wszystko zależy od tego jaki efekt na zdjęciu chcemy uzyskać
Czynniki, które wpływają na czas
naświetlania:
-Przysłona. Wiemy: większy dopływ
światła - krótsze naświetlanie, mniejszy dopływ światła - dłuższe naświetlanie.
-Czułość emulsji. Także wiemy:
emulsja czulsza - krótsze naświetlanie, emulsja mniej czuła- dłuższe
naświetlanie (przy tych samych warunkach).
-Pogoda. Pełne słońce -- krótkie
naświetlanie, ciemne, deszczowe chmury - długie naświetlanie.
-Pora roku. Lato - krótkie
naświetlanie, zima - długie naświetlanie.
-Pora dnia. W południe - krótsze
naświetlanie, wczesnym rankiem i późnym popołudniem - dłuższe naświetlanie.
-Przedmiot zdjęcia. Jasny lub silnie
oświetlony - krótsze naświetlanie, ciemny lub słabo oświetlony - dłuższe
naświetlanie.
-Ruchliwość przedmiotu. Przedmiot
bardzo ruchliwy - krótsze naświetlanie. Przedmiot mało ruchliwy - dłuższe
naświetlanie.
-Wysokość nad poziomem morza.
Powyżej 2000 m n.p.m. - dwukrotnie krótsze naświetlanie.
-Szerokość geograficzna. Bliżej
równika - krótsze naświetlanie, dalej od równika - dłuższe naświetlanie.
-Filtr. Zdjęcie bez filtru - krótsze
naświetlanie, zdjęcie z filtrem - dłuższe naświetlanie.
Istnieją dość proste reguły, których
zapamiętanie umożliwia uzyskanie pożądanego efektu przy fotografowaniu
ruchomych obiektów:
-Czasy naświetlania od 1/250 i krótsze są nazywane zamrażającymi, gdyż oddają ostro nawet
bardzo dynamiczne akcje; ogólna zasada głosi, że jeśli obiekt porusza się w
stosunku do obiektywu wzdłuż przedłużenia jego osi (czyli zbliża się lub
oddala, ale nie przemieszcza się "na boki") wystarcza czas
naświetlania 1/250, jeśli natomiast porusza się prostopadle do osi obiektywu
(np. góra-dół lub z prawej do lewej) to konieczny jest czas 1/500 i wyżej;
takie czasy naświetlania umożliwiają wykonanie ostrego zdjęcia samochodu na
autostradzie czy rozbryzgujących się kropel wody.
-Czasy naświetlania rzędu 1/60 sekundy dają
efekty lekkiego rozmycia ruchomego
obiektu; jest to czas, który umożliwia wykonanie zdjęć, na których np.
widać deszcz w postaci jednolitych smug przecinających zdjęcie czy uzyskanie
efektu "liści na wietrze" lub "waty cukrowej" przy
fotografowaniu wodospadów i szybko płynących potoków.
-Czasy naświetlania 1/15–1/2 s dają zawsze efekt silnego rozmycia przemieszczającego
się obiektu; ale na ogół widoczne wciąż będą ogólne jego zarysy; czasy te
nadają się do tzw. panoramowania,
czyli podążania obiektywem za poruszającym się obiektem, dzięki czemu sam
obiekt będzie ostry, a delikatnemu czy silniejszemu rozmyciu ulegnie tło.
-Czasy naświetlania dłuższe niż 1/2 s dają zwykle
już tylko niewyraźne smugi,
ruchomy obiekt staje się nierozpoznawalny i sprawa wrażenie półprzezroczystego;
w praktyce czasy takie stosuje się tylko w rozmaitych kreatywnych technikach
fotograficznych oraz przy wykonywaniu nocnych zdjęć dróg, na których światła
samochodów tworzą charakterystyczne świetlne smugi.
kilka przykładów z różnym czasem
naświetlania (to samo ISO oraz przysłona):
Woda jest
klasycznym przykładem motywu w którym stosuje się długi czas naświetlania, Jej
powierzchnia nigdy nie jest nieruchoma. Długi czas otwarcia migawki powoduje,
że matryca rejestruje w sposób ciągły ruch uwiecznianych obiektów. Efektem
końcowym są zdjęcia w pewien sposób rozmazane.
Omawiając czas
naświetlania warto jeszcze wspomnieć o pewnej regule, która pomoże nam uniknąć
robienia poruszonych zdjęć wykonywanych z ręki. Jak już wiemy szybka migawka ma
właściwości „zamrażające” ruch na zdjęciu, a to właśnie zbyt długa migawka jest
przyczyną rozmazanych i nieostrych zdjęć, które powstały na skutek drgań
(ruchu) naszych rąk. Jak więc uniknąć tej przykrej niespodzianki? Kiedy wiadomo
że ustawiony czas jest nie tylko odpowiedni dla prawidłowego naświetlenia, ale
gwarantuje również wykonanie ostrych zdjęć? Z pomocą przychodzi nam reguła 1/f gdzie za f
podstawiamy wartość ogniskowej obiektywu, którym aktualnie wykonujemy zdjęcie.
Widzimy już że używając np. teleobiektywu o ogniskowej 200mm minimalny czas
jaki gwarantuje nam nieporuszone zdjęcie to 1/200 sekundy, a w przypadku
obiektywu szerokokątnego jak np. 20mm będzie to czas 1/20 sekundy. Oczywiście
są to wartości czysto „umowne” ponieważ nie każdy aparat pozwala na tak
precyzyjne ustawianie czasu migawki, gdy mamy np. skok z 1/30 na 1/40 to dla
obiektywu 35mm nie będzie czasu 1/35, w takim przypadku minimalnym czasem
będzie zawsze ten „szybszy” przybliżony ogniskowej czas czyli 1/40 sekundy.
Jest to w miarę bezpieczny czas, ale znajdą się i tacy co będą potrafili
wykonać ostre zdjęcie i przy czasie 1/10 sekundy, wszystko zależy jak „pewną” i
stabilną mamy rękę. Jeśli światła jest pod dostatkiem to starajmy się używać
jak „najpewniejszych” czasów, które zagwarantują że nasze zdjęcia będą ostre i
nieporuszone.
Źródła:
